spfچیست و چرا ضد افتاب مهم است

SPF چیست؟ SPF یا همان فاکتور محافظت در برابر آفتاب، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که باید هنگام انتخاب کرم ضد آفتاب به آن توجه کنید. این عدد نشان می‌دهد محصول مورد نظر تا چه حد از پوست شما در برابر اشعه‌های UVB محافظت می‌کند؛ اشعه‌هایی که می‌توانند باعث سوختگی، پیری زودرس پوست و در مواردی حتی سرطان پوست شوند. در ادامه مقاله درمورد SPF چیست صحبت خواهیم کرد.

اما واقعاً SPF چه مفهومی دارد؟ و چه عددی برای SPF مناسب است؟ آیا SPF 50 بهتر از SPF 30 عمل می‌کند؟ برای پاسخ به این سوال‌ها و بررسی تفاوت‌های بین درجات مختلف SPF، ادامه این مطلب از مجله ما را از دست ندهید.

SPF چیست و در کرم ضد آفتاب چه مفهومی دارد؟

spfچیست

SPF یا Sun Protection Factor به‌معنای «فاکتور محافظت در برابر خورشید» است و یکی از شاخص‌های کلیدی در انتخاب یک کرم ضد آفتاب مناسب به شمار می‌رود. این عدد نشان می‌دهد که ضد آفتاب تا چه حد می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه‌های مضر UVB محافظت کند؛ اشعه‌هایی که اصلی‌ترین عامل آفتاب‌سوختگی، آسیب به بافت پوست و در بلندمدت، ابتلا به سرطان پوست هستند.

عدد SPF دقیقاً چه چیزی را مشخص می‌کند؟

یکی از باورهای اشتباه اما رایج درباره SPF این است که عدد آن، مستقیماً به مدت زمانی اشاره دارد که می‌توان زیر نور خورشید ماند. برای مثال، بسیاری تصور می‌کنند اگر پوست آن‌ها معمولاً طی ۲۰ دقیقه آفتاب‌سوخته می‌شود، استفاده از کرم با SPF 15، این زمان را به ۱۵ برابر یعنی ۵ ساعت افزایش می‌دهد. اما واقعیت چیز دیگری است.

عدد SPF، مدت زمان محافظت دقیق را مشخص نمی‌کند؛ بلکه مقدار محافظت در برابر اشعه UVB را اندازه‌گیری می‌کند. یعنی SPF یک معیار برای میزان تابش فرابنفش است که می‌توان پیش از سوختگی در معرض آن قرار گرفت، نه یک معیار زمانی مطلق در ادامه درمورد SPF چیست بحث خواهیم کرد. 

چرا زمان ملاک دقیقی برای SPF نیست؟

میزان انرژی خورشیدی که پوست شما دریافت می‌کند، فقط به زمان بستگی ندارد، بلکه عوامل مختلفی روی آن تأثیر دارند؛ از جمله:

• شدت تابش خورشید (مثلاً ساعت ۹ صبح با ساعت ۱۳ بعدازظهر بسیار متفاوت است)

• نوع پوست و میزان حساسیت آن به آفتاب

• مقدار کرم ضد آفتاب مصرف‌شده و پوشش‌دهی آن

• فاصله زمانی و دفعات تمدید ضد آفتاب روی پوست

برای مثال، ۱۵ دقیقه قرار گرفتن در آفتاب ظهرگاهی تابستان، ممکن است به‌اندازه یک ساعت قرار گرفتن در آفتاب صبحگاهی انرژی خورشیدی تولید کند. به همین دلیل صرفاً توجه به عدد SPF کافی نیست و نحوه استفاده از ضد آفتاب نیز نقش بسیار مهمی در محافظت از پوست ایفا می‌کند در ادامه درمورد SPF چیست بحث خواهیم کرد. 

درمورد تونر صحبت کردیم در ادامه درمورد spf xxxصحبت خواهیم کرد.

تفاوت بین درجات مختلف SPF؛ آیا SPF بالاتر محافظت بیشتر به همراه دارد؟

یکی از باورهای اشتباهی که بسیاری از مصرف‌کنندگان دارند، این است که هرچه عدد SPF در کرم ضد آفتاب بالاتر باشد، میزان محافظت آن نیز به‌مراتب بیشتر است. اما حقیقت این است که بالا بودن عدد SPF همیشه به معنای محافظت بهتر نیست.

به عنوان مثال، کرم‌هایی با SPF 75 یا حتی SPF 100 تنها درصد بسیار کمی بیشتر از پوست در برابر اشعه UVB محافظت می‌کنند؛ در حالی که ممکن است حس کاذبی از امنیت کامل به کاربر بدهند. درواقع تفاوت محافظتی میان SPF 30 و SPF 50 تنها در حدود ۱ درصد است!

مقایسه میزان محافظت SPFهای مختلف:

spfچیست

• SPF 15 حدود 93٪ از اشعه‌های UVB را فیلتر می‌کند

• SPF 30 تا 97٪ از اشعه UVB را مسدود می‌کند

• SPF 50 حدود 98٪ از اشعه UVB را دفع می‌کند

اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم:
SPF 30 به 7 فوتون از 100 فوتون اجازه عبور می‌دهد، در حالی که SPF 50 تنها 1 فوتون کمتر، یعنی 6 فوتون را فیلتر می‌کند. این تفاوت، در عمل بسیار ناچیز است، اما بسیاری تصور می‌کنند SPF 50 دو برابر بهتر از SPF 30 عمل می‌کند که اصلاً درست نیست.

آیا SPF بالا برای UVA هم مؤثر است؟SPF چیست؟ 

باید بدانید که SPF فقط میزان محافظت در برابر اشعه UVB را نشان می‌دهد، اما برای داشتن محافظت گسترده‌تر، کرم ضد آفتاب باید بتواند از پوست در برابر اشعه UVA نیز محافظت کند. طبق استانداردها، محافظت UVA باید حداقل یک‌سوم محافظت UVB باشد. در غیر این‌صورت، حتی کرم‌های SPF بالا نیز محافظت کاملی فراهم نمی‌کنند.

SPF در محصولات آرایشی؛ از کرم پودر تا پرایمر

استفاده از SPF فقط محدود به کرم‌های ضد آفتاب نیست. امروزه بسیاری از محصولات آرایشی مانند کرم پودر، پرایمر، پنکک و حتی رژ لب‌ها نیز دارای SPF هستند. به طور معمول، SPF در این محصولات بین ۱۵ تا ۳۰ است. این عدد برای محافظت روزمره شهری کافی است، به‌ویژه اگر مدت زیادی را زیر نور مستقیم خورشید نمی‌گذرانید.

نکته مهم اینجاست که اگر از کرم ضد آفتاب جداگانه استفاده می‌کنید، دیگر نیاز چندانی به SPF بالا در کرم پودر نیست. اما اگر به دلایلی از ضد آفتاب استفاده نمی‌کنید، حتماً محصولاتی انتخاب کنید که دارای SPF باشند تا پوستتان بی‌دفاع نماند.

همچنین به یاد داشته باشید که اثر SPF موجود در کرم پودر در طول روز کاهش می‌یابد، بنابراین تجدید آن هر ۲ تا ۳ ساعت می‌تواند نقش مهمی در محافظت از پوست داشته باشد.

چه SPFی برای چه پوستی مناسب است؟

انتخاب SPF مناسب، بستگی زیادی به نوع پوست و شرایط جسمی شما دارد. در حالت کلی:

• اگر پوستی معمولی و بدون حساسیت دارید، SPF 30 گزینه‌ای مناسب و کافی است.

• در صورتی‌که دچار بیماری‌های پوستی خاص یا حساسیت شدید به نور خورشید هستید (مانند سرطان پوست)، استفاده از SPF 50 یا بالاتر اهمیت بیشتری دارد.

افرادی با پوست روشن و حساس نیز بهتر است از محصولات با SPF بالا استفاده کنند، چرا که پوست آن‌ها نسبت به نور خورشید واکنش بیشتری نشان می‌دهد.

چگونه اثر SPF را افزایش دهیم؟ نکاتی برای محافظت مؤثرتر از پوست

بسیاری از افراد با وجود انتخاب بهترین ضد آفتاب با SPF بالا، همچنان از آسیب‌های ناشی از نور خورشید در امان نمی‌مانند. دلیل این موضوع معمولاً به نحوه نادرست استفاده از ضد آفتاب بازمی‌گردد، نه به کیفیت محصول. بنابراین، برای آنکه بیشترین بهره را از SPF کرم ضد آفتاب خود ببرید، رعایت چند نکته ضروری است.

چقدر ضد آفتاب باید استفاده کنیم؟

متخصصان پوست توصیه می‌کنند برای هر سانتی‌متر از پوست، حدود ۲ میلی‌گرم ضد آفتاب استفاده شود. این مقدار برای صورت، معادل حدود دو بند انگشت کامل از کرم است. استفاده کمتر از این میزان، باعث کاهش شدید اثربخشی SPF خواهد شد.

زمان و روش صحیح استفاده از ضد آفتاب

• نیم ساعت پیش از خروج از منزل ضد آفتاب را روی پوست تمیز(،  تونر) بزنید.

• هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار آن را تمدید کنید؛ مخصوصاً اگر تعریق یا شنا کرده‌اید.

• ضد آفتاب را در تمامی نواحی در معرض آفتاب مانند پشت گوش، گردن و حتی دست‌ها نیز استفاده کنید.

نکته مهم دیگر این است که ضد آفتاب را در جای خنک و به دور از نور مستقیم نگهداری کنید تا ترکیبات مؤثر آن دچار تغییر نشوند.

ضد آفتاب طیف گسترده یعنی چه؟

SPF تنها از پوست در برابر اشعه UVB محافظت می‌کند، در حالی‌ که نور خورشید حاوی اشعه UVA نیز هست؛ اشعه‌ای که به لایه‌های عمقی‌تر پوست نفوذ کرده و باعث پیری زودرس، چین‌وچروک و لکه‌های پوستی می‌شود.

ضد آفتاب‌های طیف گسترده (Broad Spectrum)، هم در برابر UVA و هم در برابر UVB از پوست محافظت می‌کنند. اگر روی برچسب محصول عباراتی مانند Broad Spectrum، UVA/UVB Protection یا درجه‌بندی PA+ تا PA++++ دیده می‌شود، آن محصول در دسته طیف گسترده قرار دارد.

نکات تکمیلی درباره استفاده از محصولات دارای SPF

• اگر در روتین پوستی‌تان از ویتامین C یا رتینول استفاده می‌کنید، ضد آفتاب را فراموش نکنید؛ چراکه این مواد پوست را نسبت به نور آفتاب حساس‌تر می‌کنند.

• برای پوست‌های چرب یا حساس، می‌توانید از کرم‌ژل‌ها یا فلوئیدهای سبک حاوی SPF استفاده کنید تا احساس سنگینی روی پوست نداشته باشید.

• همواره تاریخ انقضای ضد آفتاب خود را بررسی کنید؛ محصولات تاریخ گذشته نه تنها بی‌اثر هستند، بلکه ممکن است به پوست آسیب برسانند.

• پوست‌های روشن معمولاً در برابر آفتاب آسیب‌پذیرتر هستند، زیرا نور بیشتری را جذب می‌کنند؛ بنابراین به SPF بالاتر نیاز دارند.

• تفاوتی ندارد که تابستان باشد یا زمستان؛ اشعه‌های مضر خورشید در تمام فصول فعال‌اند. استفاده از ضد آفتاب را به روزهای گرم محدود نکنید.

• حتی رژ لب یا کرم پودر حاوی SPF هم می‌تواند لایه‌ای محافظ برای نقاطی مانند لب‌ها و گونه‌ها فراهم کند.

کلام آخر: انتخاب درست، مصرف صحیح

در انتخاب و خرید ضد آفتاب، تنها به عدد SPF اکتفا نکنید. نوع پوست، میزان تابش خورشید در محل زندگی، سبک زندگی و استفاده صحیح از ضد آفتاب همگی در اثربخشی نهایی آن نقش دارند. برای محافظت واقعی از پوست:

• کرم ضد آفتاب مناسب با SPF 30 تا 50 تهیه کنید.

• مقدار کافی از محصول را استفاده کرده و مرتب تمدید کنید.

• از محصولات طیف گسترده (Broad Spectrum) استفاده کنید تا در برابر هر دو اشعه UVA و UVB ایمن باشید.

سوالات متداول درباره SPF ضد آفتاب(SPF چیست) 

آیا SPF بالا بهتر است؟
برای مصرف روزانه، SPF 30 تا 50 کاملاً کافی است؛ مگر اینکه به شرایط پوستی خاص مانند سرطان پوست مبتلا باشید که در این صورت SPF بالاتر توصیه می‌شود.

در شهرهای گرم مثل بندرعباس چه SPFی مناسب است؟
در مناطق گرمسیر با تابش شدید آفتاب، بهتر است از ضد آفتاب‌های طیف گسترده با SPF 50 یا بالاتر استفاده کنید تا از پوست در برابر آسیب‌های شدید نور خورشید محافظت شود.